ما در این مطلب به مبحث شناخت قارچ های میکوریزا میپردازیم. جهت اطلاع از محصولاتی مانند کود کشاورزی، قارچ کش بیولوژیک، کود بیولوژیک، قارچ کش زیستی، کود زیستی و آفت کش بیولوژیک، کود ارگانیک، کشاورزی ارگانیک و گلخانه با رویان تیسان تماس بگیرید.
قارچ های میکوریزا
میکوریزا از دو بخشمیکو به یعنی قارچ و ریزا یعنی ریشه شکل داده شده است.
میکوریزا نشان دهنده همدستی در همزیستی میان قارچ و ریشه گیاه میزبان می باشد.
در این سیستم قارچ پوشش وسیعی از رشته های مثل نخ به هم تابیده به اسم میسیلیوم را در مجاور ریشه گیاه میزبان شکل می دهد، در این همزیستی قارچ قند، اسید های آمینه، ویتامین ها و بعضی مواد آلی دیگر را از میزبان دریافت و در برابر معدنی و بیشتر از بقیه ماده های فسفات را خاک جذب و در اختیار گیاه قرار می دهند.
بیشتر گیاهان توانا به تشکیل سیستم میکوریزایی هستند به صورت کلی ۸۳ درصد از دولپه ای ها و ۷۹ درصد از تک لپه ای ها توانا به تشکیل سیستم میکوریزایی هستند.
تعداد محدودی از گیاهان زراعی قادر به تشکیل سیستم میکوریزایی نیستند و بیشتر این گیاهان از خانواده ها( Cruciferae ) نظیر جنس های(Sinpsis ،Brassica) و خانواده Chenopodiaceae جنس بتاو خانواده Polygonaceae جنس فاگوپیروممیباشند.
جنبه های زیست شناختی میکوریزا: میکوریزا بر حسب شرایط قرار گیری میسیلیوم های آن ها روی ریشه گیاهان میزبان به دو دسته کلی تقسیم می شوند.
الف ) میکوریزای بیرونی
این نوع میکوریزاها بیشتر در اکوسیستم های جنگلی که دارای مخلوطی از درختان پهن برگ و سوزنی برگ هستند مشاهده می شوند.
در این همزیستی قارچ میسیلیوم زیاد و متراکمی روی سطح ریشه تولید می کند اما با این مدل قارچ کثیف شده اند و با پوشش متراکمی از ریشه قارچ ها پوشیده شده اند و به صورت ممستقیم با خاک روبرو نیستند.
این گونه میکوریزا از طریق بیشتر شدن سطح جذب ریشه باعث بالا رفتن تحمل خشکی گیاه میزبان مخصوصا در منطقه های خشک می شوند.
ب ) میکوریزای درونی
در این گونه میکوریزا آثار قارچی روی ریشه میزبان قابل دیدن نیست و از لحاظ ظاهری تفاوتی میان ریشه های کثیف و غیر آلوده ندارد.
هیف این قارچ ها از طریقه تارهای کشنده یا از طریقه سلول های اپیدرمی ریشه به سلول میزبان نفوذ میکنند.
هیف بعد از نفوذ به سلول میزبان شبکه ای تولید می کند که این شبکه از رشته های نازک دو شاخه ای با نام آربا سکول شکل گرفته شده که ساختاری مشابه با اندام های مکنده دارا می باشند تبادل متابولیت ها میان قارچ و سیتوپلاسم میزبان توسط همین منطقه های آرباسکول ها انجام می گیرد.
آرباسکول عموما ۲۰ الی ۴۰ درصد حجم سلول را در بر دارد و بعد از مدتی از بین میرود و هضم می شوند.
وزیکول اندام های ذخیره ای مواد غذایی و همچنین شکل پایدار قارچ هستند، وجود ساختمان های وزیکول و آرباسکول در این نوع میکوریزاها سبب شده است که آنها را قارچ های وزیکولار آربا سکولار بنامند.
مراحل تشکیل سیستم میکوریزایی
پس از آن که کلامیدوسپور در محیط مناسبی قرار گرفت، جوانه زده و تشکیل میسیلیوم اولیه را می دهد اسپور قارچ های همزیست با ریشه گیاهان همگامی جوانه می زنند که ریشه های گیاه های میزبان ایجاد شده باشند.
ترشح مواد از سطح ریشه گیاه میزبان می تواند جوانه زنی اسپور را تحریک کند و سبب رشد جهت دار میسیلیوم به سمت ریشه گیاهان میزبان شود.
این ماده همینطور در سرعت رشد هیف، منشعب شدن آن و شکل گیری کلاف میسیلیومی تاثیر دارند.
ترشحات ریشه هایش بسته به نوع گیاهان ممکن است مواد فرار، مواد قابل حل در آب و یا مواد متصل به سطح ریشه باشند.
وقتی که لوله هیف کنار ریشه گیاه میزبان قرار می گیرد تحریک شده و به سطح ریشه گیاه میزبان می چسبد و در مرحله آخر هیف به سطح ریشه گیاه میزبان وارد شده و وارد سلول های ریشه می شوند.
میکوریزا و تاثیرات تعذیه ای در گیاه میزبان
تحقیقات پی در پی نشان می دهد که فسفر، ازت، پتاسیم، روی، مس، گوگرد، کلسیم و آهن به واسطه سیستم میکوریزا جذب می شوند و به گیاه انتقال داده می شوند.
به صورت کلی مکانیسم جذب از طریق بالا رفتن حجم خاک در معرض به واسطه ریسه های قارچ است.
در میان عنصر های غذایی بالاترین نقش مایکوریزا در جذب فسفر است.
نقش میکوریزا در تغذیه ازته گیاه به خاطر داشتن ضریب پخش بسیار آن کم است.
افزایش جذب ازت از طریق سیستم های میکوریزایی به ویژه در میکوریزاهای بیرونی همزیست با گیاه های جنگلی دیده شده است.
وقتی که فسفر خاک در سطح کمی باشد سیستم میکوریزا جذب فسفر و در نهایت رشد گیاه را به طرز بسزایی افزایش می دهد.
هیف قارچ ها میتوانند فسفات را از پانزده سانتی متری سطح ریشه تا چند متری عمق خاک زیرین ریشه ها دریافت کنند.
همینطور هیف ها در منافذی از خاک ورود می کنند که امکان ورود تارهای کشنده ریشه وجود ندارد ( قطر تارهای کشنده ۲۰ میکرومتر است با وجود اینکه هیف ها بیشترین قطرشان ۲-۱ میکرو متر می باشند ) به علاوه هیف ها از طریقه افزایش سطح برخورد یا از طریق افزایش طول مفید ریشه جذب عنصر های غذایی را به شدت بالا میبرند.
طبق اظهارات هر یک سانتیمتر مکعب خاک دارای ۲ الی ۴ سانتیمتر ریشه، ۱ تا ۲ متر تارهای کشنده و بیش از ۵۰ متر هیف می باشد.
بخش بزرگ فسفر موجود در خاک غیر محلول و غیر قابل بهره مستقیم گیاه است.
مطالعه های بسیاری نشان داده است که میکوریزاها می توانند آنزیم فسفاتاز سنتز کنند و از این طریقه امکان دسترسی به فسفر را بالا میبرند.
بعضی از گونه های میکوریزاها اسیدهای کلات کننده تولید کرده و از این طریق حلالیت فسفر را برای جذب بالا میبرند.
