کود بیولوژیک چیست و چرا این کودهای زیستی جایگزین کود شیمیایی شدند ؟ در سال های نه چندان دور استفاده از کودهای شیمیایی رواج داشت. اما این نوع از کودها بعد از گذر زمان مشکلاتی از جمله آلوده سازی ذخایر آب ، از بین بردن حشرات دوستدار طبیعت ، نابود کردن ارگانیسم ها و … را به وجود آوردند. به همین دلیل تعدادی از متخصصین علوم کشاورزی شروع به کار بر روی کودهایی به نام کود بیولوژیک کردند. در این مطلب به پاسخ این پرسش که ” کود بیولوژیک چیست ؟ ” خواهیم پرداخت.

اگر بخواهیم به پاسخ این پرسش که ” کود بیولوژیک چیست ؟ ” اشاره کنیم باید بگوییم که کود بیولوژیک نوعی کود زیستی است که هیچ کدام از عوارض کودهای شیمیایی را به همراه ندارد. مهم ترین عوارض استفاده از کودهای شیمیایی که در سال های گذشته رواج داشت آلودگی آب ها ، ضعیف کردن گیاهان نسبت به انواع بیماری ها و از بین بردن ارگانیسم ها بود. به همین دلیل استفاده از آن ها محدود و در نهایت ممنوع شد. پس از اینکه عوارض کودهای شیمیایی مشخص شد تعدادی از متخصصین علوم کشاورزی به این نتیجه رسیدند که باید کود دیگری جایگزین آن کنند.

بعد از تحقیقات فراوانی که انجام شد به کودهای زیستی یا همان کودهای بیولوژیک دست یافتند که توانست علاوه بر از بین بردن عوارض ، به رشد و عملکرد بهتر بینجامد. کود بیولوژیک به هیچ عنوان خاک را تضعیف نمی کند. اکنون که با پاسخ این پرسش که ” کود بیولوژیک چیست ؟ ” آشنا شدید نوبت به این می رسد که به سایر جوانب آن اشاره کنیم.

کود بیولوژیک از یک یا تعداد زیادی میکروارگانیسم های زنده تشکیل شده اند که مهم ترین ویژگی آن ها تقویت و بالا بردن بهره وری خاک است. به این معنی که می توان بارها و بارها محصول مورد نظر را در خاک کاشت و بهترین محصول را برداشت کرد. این ویژگی دقیقا در مقابل کودهای شیمیایی قرار دارد. زیرا کودهای شیمیایی خاک را تضعیف می کردند و بهره وری آن را از بین می بردند. وجود میکروارگانیسم ها در کود بیولوژیک سبب تثبیت نیتروژن جو در آن ها می شود که نتیجه آن تحریک رشد گیاه از روش سنتز است.

کودهای زیستی یا کودهای بیولوژیک بر انرژی تجدیدپذیر مبتنی هستند. به این معنی که دارای بیشتری سازگاری با محیط زیست می باشند و هیچ آسیبی به آن وارد نمی کنند. علاوه بر این شاهد کاهش هزینه ها و مقرون به صرفه بودن آن نیز هستیم. به طور کلی منابع موجود در زمین از دو نوع تجدید پذیر و تجدید ناپذیر تشکیل می شوند که هر کدام از آن ها دارای مزایا و معایبی برای محیط زیست هستند.

نحوه حاصلخیزی خاک از طریق کود بیولوژیک چیست ؟ همان طور که اشاره کردیم کود بیولوژیک دارای میکروارگانیسم ها هستند. هنگامی که این کود بر روی بذرها یا خاک پاشیده می شود ریزوسفر گیاه را درگیر می کند. با این کار مواد اولیه و لازم برای رشد گیاه در دسترس قرار می گیرد و همین موضوع به عنوان عاملی مهم در رشد گیاهان و درختان محسوب می شود که در نهایت شاهد افزایش حاصلخیزی خاک هستیم. کود زیستی به عنوان آفت کش بیولوژیک قابلیت بهبود خواص خاک را دارد.

یکی از مشکلات گیاهان کمبود مواد مغذی است. زیرا نمی توانند به راحتی آن را جذب کنند. استفاده از کودهای زیستی باعث رفع این مشکل خواهد شد. زیرا مواد تلقیحی میکروبی دارند و علاوه بر حاصلخیزتر کردن خاک باید بهبود در جذب مواد مغذی خواهد شد. جذب آب در گیاهانی که از این نوع کودها استفاده می کنند بهتر اتفاق می افتد و نتیجه آن ها استقرار بهتر گیاه و محکم تر شدن ریشه ها خواهد بود.

یکی از مشکلات و بیماری هایی که در اغلب گیاهان رخ می دهد قارچ و آفت است. این بیماری ها به سرعت باعث از بین رفتن گیاهان می شود. استفاده از کود بیولوژیک و قارچ کش زیستی باعث می شود که مواد شیمیایی ضد قارچ در گیاهان ترشح شود و این موضوع قدرت جوانه زنی بذر را بهبود دهد. گیاهانی که دارای ریشه های ضعیف هستند نیز می توانند از این کودها برای تقویت و مستحکم تر کردن ریشه استفاده کنند. پس می توان نتیجه گرفت که کود زیستی به عنوان قارچ کش بیولوژیک نیز شناخته می شوند.

آزولا نوعی سرخس کوچک و آبزی است که در اغلب کشورهای جهان مورد استفاده قرار می گیرد. جلبک هایی به نام پروکاریوتی در برگ های این سرخس ساکن هستند که می توان از آن ها به عنوان کود زیستی استفاده کرد. این نوع از کودها مخصوص تثبیت نیتروژن هستند که نتیجه آن رشد بهتر گیاه خواهد بود.

یکی دیگر از کودهایی که به تثبیت نیتروژن کمک می کند ” ریزوبیوم ” است. تامین نیتروژن باعث می شود که گیاه رشد بهتری را تجربه کند و به عنوان بهترین کود برای رشد محصولاتی مانند حبوبات در نظر گرفته می شود. علاوه بر حبوبات برای کاشت نخود فرنگی و یونجه نیز می توان از آن استفاده کرد.

کود آزوسپیریلوم باعث می شود تا نیتروژن تثبیت شود. معمولا باکتری تثبیت کننده نیتروژندر اطراف ریشه گیاه زندگی می کند اما ارتباط همزیستی با آن ندارد. این ارتباط به نام ریزوسفری نیز شناخته می شود. وجود آزوسپیریلوم باعث می شود که ترشح گیاه جمع آوری شود و به عنوان ماده غذایی مورد استفاده قرار بگیرد.

تریکودرما به عنوان یک محصول ضد انگل ، سازگار با طبیعت و غیر بیماری زا شناخته شده است. استفاده از این نوع کود زیستی باعث افزایش سلامت گیاهان در برابر آفت و سایر عوامل فاسد کننده می شود.

کودهایی که به نام کود بیولوژیک معرفی می شوند در کاشت محصولات مختلف کاربرد دارند و از انواع مختلف آن می توان به بهترین نحو استفاده کرد.
– ریزوبیوم : مناسب برای کاشت حبوبات
– ازوتوباکتر : مناسب برای ذرت ، سیب زمینی ، پنبه و سایر محصولات گیاهی
– آزوسپیریلوم : مناسب برای کاشت دانه هایی از جمله ذرت ، گندم ، ارزن و نیشکر
– سیانوباکتریوم : مناسب برای کاشت محصولات در آب و هوای مربوط مانند برنج و سایر محصولات شالیزاری