آفتکش بیولوژیکی به فرآورده هایی با پایه های بیولوژیکی و بیوشیمیایی  و طبیعی گفته می شوند که برای کنترل آفات و انواع بیماری های گیاهی نیز به کار می روند. در ادامه به مبحث کاربرد عوامل کنترل بیولوژیک در کنترل آفات و بیماری های گیاهی میپردازیم. جهت اطلاع از محصولاتی مانند کود کشاورزی ، قارچ کش بیولوژیک ، کود بیولوژیک ، کود زیستی ، قارچ کش زیستی ، کود زیستی و آفت کش بیولوژیک ، کود ارگانیک، کشاورزی ارگانیک و گلخانه با رویان تیسان تماس بگیرید.

کاربرد عوامل کنترل بیولوژیک در کنترل آفات و بیماری های گیاهی

انواع آفت کش ها : ۱. آفت کش های شیمیایی               ۲.  آفت کش های بیولوژیکی  یا (زیستی)

هر دو این آفتکش ها برای مدیریت و کنترل انواع  آفات ، علف های هرز و بیماری های گیاهی به کار می روند و بسیار مناسب اند. در بیشتر موارد به جای کلمه آفت کش بیولوژیکی عبارت عوامل کنترل بیولوژیکی نیز استفاده می گردد که بسیار رایج است. زیرا هدف نابودی کامل و همه  حشرات نیست ، بلکه کاهش جمعیت حشرات تا زیر سطح زیان اقتصادی است.یعنی تا حدی که حشرات به کشت محصول آسیب وارد نکنند

عوامل های کنترل بیولوژیکی :

کلیه عوامل زنده اعم از ماکروارگانیسم ها و میکرو ارگانیسم ها را عوامل مهم کنترل بیولوژیک گویند.

انواع آفت کش های بیوولوژیکی یا عوامل کنترل بیولوژیکی به ۴ دسته مختلف تقسیم بندی می شوند:

• میکرو ارگانیسم ها یا (آفت کش های میکروبی) : مثل انواع ویروس، قارچ، باکتری، نماتد، پروتوزاها
• ماکروارگانیسم ها : حشرات، کنه های شکارگر، پاراتوزوئیدهاو یا …
• عوامل بیوشیمیایی : مواد شیمیایی علامت دهنده یا (فرمون ها و آللوکمیکال ها )تنظیم کننده های انواع رشد حشرات مختلف ، تنظیم کننده های گیاهان و آنزیم ها
• فرآورده های طبیعی : منشا کاملا طبیعی دارند یعنی از گیاهان و میکرو ارگانیسم ها به دست می آیند. که از آلکالوییدها (مشتقات اسیدآمینه ) و یا گلیکوسیدها (قندهای غیرضروری برای گیاه) که در گل، ریشه، ساقه یا حتی بذر ها نیز به دست می آیند. علاوه براین عوامل مختلف کنترل های بیولوژیکی یکسری گیاهان را وارد بازار شدند که حاوی ژن های مقاومت نسبت به یکسری از آفات و بیماری ها نیز هستند.

از بین این ۴ نوع عوامل کنترل بیولوژیکی، میکروارگانیسم ها بیشترین مورد استفاده را دارند. حشرات مثل دیگر موجودات زنده بیمار می شوند واین نوع بیماری سبب مرگ و میر حشرات می گردد. پس با استفاده از انواع ویروس ها، قارچ ها، باکتری ها و نماتدها می توان آن ها را کاملا بیمار کرد.

یکسری از این نوع میکروارگانیسم ها به راحتی نیز قابل کشت در محیط های آزمایشگاه هستند. اما ویروس ها برای انواع تکثیر احتیاج به اندام زنده برا بقا  دارند. بنابراین در آفت کش های میکروبی بیشتر از باکتری ها برای این کار به کار می روند. پس برای کنترل انواع بیماری های گیاهی (مثل بیماری ریشه، ساقه، اندام های هوایی، گل ها و میوه ها ) از آنتاگونیست ها (موجودات زنده ای که با تولید ترکیبات متابولیستی سبب به انهدام و نابودی موجود زنده دیگر می گردند) استفاده می کنند. به عنوان نمونه می توان برای کنترل انواع  بیماری های ریشه مثل پوسیدگی طوقه و ریشه از چند عامل مختلف  آنتاگونیستی نیز استفاده کردد.

محدودیت انواع به کارگیری انواع عوامل بیولوژیکی :

 این عوامل به آزمایشگاه های پیشرفته و تجهیزات پیچیده و شرایط کشت استریل نیاز دارند. که فقط در کشورهای توسعه یافته امکان انجامش هست. بنابراین کشورهای در حال توسعه به روش های ارزان تر و آسان تر احتیاج دارند.

کاربرد ویروس های عامل بیماری زایی در حشرات :

بیشتر این ویروس ها از خانواده باکولوویروس ها می باشند . بیماری زایی این عوامل ویروسی  بسیار بالا می باشد و  همچنین دارای عملکرد انتخابی نیز مناسبی می باشند.

مزایا و فواید باکولویروس ها : بیماری زا نبودن برای همه انسان و دیگر موجودات زنده  همچنین بیماری زایی شدید برای حشرات.

مکانیسم های عمل در حشره کش های ویروسی :

حشرات با خوردن باکولوویروس ها نیز آلوده می شوند پس از ورود به بدن لارو ، وارد همولنف می گردند . در روده های میانی پوشش پروتیینی ویروس ها حل شده و ویریون های بیماری زا نیز  آزاد می شوند. ویریون ها به سلول های روده میانی و هسته آن ها به کلی حمله ور می شوند و در آنجا تکثیر و تقسیم شده سپس به سطح سلول های روده میانی آمده و دوباره وارد همولنف در حشره می شوند و جذب سلو ل های حساس نیز می گردند و به هسته این سلول ها کاملا حمله ور می شوند. مدت زمان لازم از مرحله خوردن تا مرحله همانند سازی معمولا به سن لاروی حشره و دما بستگی دارد و در کل در مقایسه با حشره کش های شیمیایی کندتر و آرام تر عمل می کند. این ویروس ها، سبب به متوقف ساختن تغذیه آفات شده و یا اینکه به شدتکاهش می دهد و در آخر منجر به خسارت محصولات نیز می گردد.

باکتری های عامل بیماری زایی درانواع حشرات

فرآورده های تهیه شده از باکتری ها ، نسبت به ویروس ها نیز گستردگی بسیار بیشتری دارد. تعداد باکتری هایی که قدرت حشره کشی دارند بسیار  است ولی تعداد کمی از آن ها از نطر تجاری و مصرفی ثبت شده اند. مهمترین آن ها باکتری معروف و شناخته شده  BT) Bacillus thuringiensis) است که معروف ترین و پرکاربردترین آن آفتکش های بیولوژیکی است. امروزه BT، فقط حشره کش میکروبی است که در بیشتر کشورهای جهان نیز مصرف می شود. (رهروان رویش سبز)

ویژگی ها و خواص این آفتکش :

1. برخلاف آفت کش های شیمیایی دیگر تا زمان برداشت این محصول قابل استفاده می باشد .
2. دارای عملکرد انتخابی بوده و برای دیگر میکروارگانیسم ها ی زنده نیز خطری ندارد.
3. این حشره کش های باکتریایی مانند حشره کش های ویروسی ، کاملا اختصاصی و عالی عمل کرده و آفات خاصی را روی میزبان های مشخصی را کنترل می کند.

انواع مختلف آفتکش های میکروبی :  

BT) Bacillus thuringiensis):

حشره کشی های گوارشی می باشد و در ایران نیز بیشتر برای کنترل برگخوار نارون و ابریشم باف ناجور(به محض خروج لارو از تخم ها ۳ – ۲ نوبت ) استفاده می گردد. کاربرد باکتری ها در کنترل انواع بیماری های گیاهی نیز هست. باکتری های گوناگون و متعددی جداسازی شده اند که دارای مکانیسم های عمل قارچ کشی ، نماتدکشی و باکتری کشی می باشد که بسیار موثر اند.

جهت اطلاع از محصولاتی مانند کود کشاورزی ، قارچ کش بیولوژیک ، کود بیولوژیک ، قارچ کش زیستی ، کود زیستی ، کود ارگانیک ، کشاورزی ارگانیک و گلخانه با رویان تیسان تماس بگیرید.