جنس ازتوباکتر برای نخستین بار در سال ۱۹۰۱ توسط مارتینوس بیجرینک میکروبیولوژیست هلندی و از پایه گذاران میکروبیولوژی محیطی شناسائی شد.که ایشان اولین گونه را کروکوکوم نامید. و در سال ۱۹۰۹ لیپمان گونه وینلاندی و یکسال بعد گونه سوم نیز شناسایی و به افتخار بیجرینک ازتوباکتر بیجرینکی نام گذاری شد. در سال ۱۹۴۹ نیکولای کراسیلنیکوف، میکروبیولوژیست روسی گونه نیگریکانس را شناسایی و نامگذاری کرد. ازتوباکتر هم اکنون دارای هفت گونه میباشد که به جزء گونه پاسپالی که با واریته تتراپلوئید گیاه پاسپالوم نوتانوم  ارتباط اختصاصی همیاری دارد، بقیه گونه ها به صورت آزادزی می باشند. در ادامه به مبحث کاربرد باکتری ازتوباکتری در کشاورزی می پردازیم. جهت اطلاع از محصولاتی مانند کود کشاورزی ، قارچ کش بیولوژیک ، کود بیولوژیک ، کود زیستی ، قارچ کش زیستی ، کود زیستی و آفت کش بیولوژیک ، کود ارگانیک، کشاورزی ارگانیک و گلخانه با رویان تیسان تماس بگیرید.

کاربرد باکتری ازتوباکتری در کشاورزی

ازتوباکتر یک باکتری گرم منفی و دارای حالت چند شکلی مانند میلهای، بیضوی و کروی است که با طول سه تا هفت میکرون و با قطر متوسط ۵/۱ تا ۲ میکرون و یا بیشتر که به صورت منفرد یا زوج با دسته های نامنظم، گاهی به صورت زنجیرههایی با طولهای متفاوت مشاهده میشود.گونه های ازتوباکتر فاقد توان اسپورزایی نیز هستند ولی معمولاً تشکیل کیست یا سیست میدهند.که به وسیله تاژکهای پیرامونی متحرک بوده یا غیرمتحرک هستند.

ویژگی های فیزیولوژیک ازتوباکتر

ازتوباکتر یک باکتری هوازی بوده اما میتواند در فشار ایین اکسیژن نیز به رشد خود ادامه دهد.اغلب گونه های ازتوباکتر قادر به استفاده کامل از نمک آمونیوم و نیترات هستند، همینطور میتوانند برخی اسیدهای آمینه را به عنوان منبع نیتروژن مصرف کنند. ازتوباکتر دارای آنزیم کاتالاز و همینطور سوپراکسید دیسموتاز فعالی است که برای مراقبت آنزیم نیتروژناز در برابر اکسیژن ضروری است

ویژگی های اکولوژیک ازتوباکتر

ازتوباکتر در خاک، محیطهای آبی و سطح برگ گیاهان و در محدوده وسیع pH قادر به رشد و نمو و فعالیت بوده، با این وجود مناسب ترین pH برای فعالیت این باکتری بین ۵/۷-۷ است و عمدتاً در خاکهای خنثی یا قلیائی نیز یافت میشود. ازتوباکترها اکثرا به حالت آزاد در سطح خاک و همچنین در قسمت ریزوسفر گیاهان متفاوت یافت میشوند. با افزایش عمق خاک، جمعیت ازتوباکتر، کم میشود. درجه حرارت مناسب برای فعالیت این ریزجاندار بین ۳۰-۲۰ درجه سانتیگراد می باشد. ازتوباکتر به علت هوازی بودن نمیتواند شرایط بی هوازی را تحمل کند. بهترین  درجه رطوبت برای ازتوباکتر حد ظرفیت مزرعه بوده، به همین علت سلولهای ازتوباکتر در سطح ریشه حضور چندانی نداشته اما در منطقه ریزوسفر به مقدار زیاد یافت میشوند. کمبود مواد آلی از عوامل محدود کننده رشد ازتوباکتر محسوب میشود، لذا اضافه کردن موادآلی و هوموس به خاک بر رشد و جمعیت گونه های متفاوت ازتوباکتر و تثبیت نیتروژن تأثیر بسزائی دارد و به همین دلیل ریزجانداران تجزیه کننده سلولز و بقایایی گیاهی و حیوانی در خاک باعث بالا رفتن رشد و جمعیت ازتوباکتر میشوند.

کاربرد باکتری ازتوباکتری در کشاورزی :

همانطوری که اشاره شد تبخیر، تصعید و دنیتریفیکاسیون اوره از طریق تولید گازهای گلخانهای N2O ،NO و NH3 موجب مشکلات زیست محیطی میشوند، همچنین از دست رفتن نیتروژن توسط آبشویی موجب آلودگی آبه ای زیرزمینی و غلات ها میشود. این مسائل دانشمندان را بر آن داشته است تا به فکر جایگزین های متناسب برای تامین نیتروژن مورد نیاز محصولات کشاورزی باشند. در این بین استفاده از رخداد تثبیت زیستی نیتروژن بیش از همه مورد توجه کشاورزان قرارگرفته است. تحقیقات متفاوت نشان داده است که نقش ازتوباکتر در رشد گیاه عمدتا به واسطه تولید هورمونهای محرک رشد مثل اکسینها، جیبرلینها، سیتوکینینها و اتیلن، توان حلکنندگی فسفاتها، افزایش جذب عناصر، افزایش مقاومت به تنشها، تولید ویتامینها و بیوکنترل عوامل بیماریزای گیاهی میباشد. پژوهشها در رابطه با مایه تلقیحهای حاوی باکتریهای آزادزی تثبیت کننده نیتروژن برای غیر لگوم ها و از جمله غلات تاکنون نتوانسته است مثل ریزوبیومها در لگوم ها به عنوان جایگزین مطمئنی برای کود شیمیایی نیتروژنی باشند. بیشتر آزمایشات اولیه در روسیه، اروپای شرقی و هندوستان انجام شده است که در مجموع تنها یک سوم از آزمایشات منجر به افزایش محصول کشاورزی شد ازتوباکتر از نوع باکتری هتروتروف است و برای رشد و فعالیت خود نیاز به منابع وسیعی از کربن ساده دارد. اکثر خاکهای کشاورزی از جمله خاکهای ایران دارای مقدار مواد آلی بسیارکم هستند. البته در شرایطی که ریزوسفر گیاه بتواند منابع کربنی باکتری را آماده نماید احتمال موفقیت تلقیح نیز افزایش مییابد. بین نتایج آزمایشگاهی، گلخانهای و مزرعهای همیشه و در همه نقاط رابطه مثبت و معنی داری وجود ندارد. یکی از علت این مسئله میتواند شرایط مختلف آزمایشگاه، گلخانه و مزرعه از جنبه های متفاوت از جمله شرایط دما، رطوبت، نوع خاک و نوع واریته گیاهی باشند. یکی دیگر از دلایل این مسائل میتواند تفاوت در نوع و سویه باکتری باشد زیرا در پژوهشهای مختلف از سویه های مختلف با خصوصیات محرک رشدی متفاوتی استفاده میشود.

سیستمهای طبیعی

ازتوباکتر هم مثل سایر باکتریهای آزادزی که وابستگی به گیاه ندارند در اکوسیستم های اولیه کره زمین که هنوز گیاهان به وجود نیامده بودند نقش بسیار مهمی را ایفاء نمودهاند. امروزه نیز ازتوباکتر در بسیاری از اکوسیستم های کره زمین و عرصه های منابع طبیعی حضور داشته و نقش مهمی را نیز  ایفا میکند. گونه های مختلف ازتوباکتر در شرایط مختلف آب و هوائی از مناطق بسیار گرم و حاره تا مناطق قطبی و در محدود pH سه تا نه یافت میشوند. میزان تثبیت نیتروژن در باکتری های هوازی غیر فتوسنتزی آزادزی همانند ازتوباکتر به شرایط رطوبتی، غلظت اکسیژن و تأمین سوبسترای کربن نیز بستگی دارد
همینطور مقادیر مولیبدن و فسفر نیز از عوامل تعیین کننده مقدار و فعالیت تثبیت آزادزی نام برده شده است با بالا رفتن ارتفاع منطقه ظرفیت تثبیت نیتروژن افزایش مییابد و این مسئله را میتوان به کاهش فشار اکسیژن در منطق بالا نسبت داد که کار تثبیت نیتروژن را در دی ازوتروف های آزادزی  مانند ازتوباکتر را تسهیل  و آسان میکند. لذا در مناطقی مثل مراتع مرتفع تر شاید بتوان گفت که مقدار تثبیت نیتروژن بیشتر از اراضی پست باشد.

جهت اطلاع از محصولاتی مانند کود کشاورزی ، قارچ کش بیولوژیک ، کود بیولوژیک ، قارچ کش زیستی ، کود زیستی ، کود ارگانیک، کشاورزی ارگانیک و گلخانه با رویان تیسان تماس بگیرید.