گیاهان نیز مثل دیگر موجودات زنده برای زنده ماندن احتیاج به غذا دارند، از این رو همواره در جهت تامین مواد غذایی مورد نیاز آنها در کلیه زمینهای زراعی و باغات با توجه به کمبودهای خاک زیر کشت برنامه کوددهی مناسب مورد نیاز می باشد. همچنین در کشاورزیهای مکانیزه امروزی با هدف استفاده بیشتر از فضا و قابل استفاده کردن مواد معدنی موجود در خاک استفاده از کود امری اجتناب ناپذیر است، انواع متفاوتی از کودها با توجه به نوع ساختار وجود دارند، که از جمله مهم ترین آنها میتوان به: کودهای زیستی، کودهای آلی و کودهای شیمیایی اشاره کرد، که در این مقاله به کود های شیمیایی و مضرات استفاده بی رویه از آن میپردازیم. در ادامه به آسیب های کود شیمیایی میپردازیم. جهت اطلاع از محصولاتی مانند کود کشاورزی ، قارچ کش بیولوژیک ، کود بیولوژیک ، کود زیستی ، قارچ کش زیستی ، کود زیستی و آفت کش بیولوژیک ، کود ارگانیک، کشاورزی ارگانیک و گلخانه با رویان تیسان تماس بگیرید.
کود شیمیایی چیست:
کودهای شیمیایی که به نامهای سنتیک و مصنوعی نیز نام گذاری میشوند، دارای ترکیبات معدنی بر پایه های فرآوردههای نفتی و پر کنندههای شیمیایی هستند، که به علت غنی بودن از سه عنصر مهم فسفر، پتاسیم و نیتروژن و نتیجه دهی سریع تر نسبت به دیگر کودها بیشتر مورد استفاده قرار میگیرد، انواع متفاوتی از کودها بر اساس عناصر تشکیل دهنده مثل: کودهای ماکرالمنت و میکروالمنت و کودهای کامل وجود دارند.
ماکروالمنتها شامل عناصر پر مصرفی مثل: نیتروژنN، فسفرp، پتاسیمk و میکرو المنتها عناصر کم مصرفی مثل: روی، منگنز، بور، آهن، کلر، مولیبدن را شامل میشوند، همچنین کوهای کامل یا NPK نیز در دسته کود کامل از نوع شیمیایی قرار دارند، که حاوی همه عناصر مورد نیاز گیاه با نسبتهای درصدی مختلف در کنار هم هستند.
کودهای شیمیایی به شکل محلول پاشی، نواری و چالکود و کانال کود با توجه به نحوه جذب و میزان پایداری در خاک های مصرف میشوند.
کودهای شیمیایی مخرب:
اثرات سو مصرف کودهای شیمیایی به محیط های زیست آسیبهای فاحشی را وارد میکند، که در بعضی موارد میتواند جبران ناپذیر نیز باشد. خاک محیط جان دار طبیعت است، که مکان زندگی موجودات زنده زیادی مثل: قارچها و باکتریها و کرمهای خاکی و… بوده و نخستین آسیب را بر اثر استفاده نابجا از کودها را متحمل میگردد، مصرف بی رویه و نادرستِ کودهای شیمیایی حاوی عناصر سنگین مثل: کادمیوم، نیتروژن، فسفات، سرب و روی باعث انباشته شدن آلایندهها در خاک و به دنبال آن در آب و هوا شده و در نتیجه سبب آلودگی محصولات برداشت شده در زنجیره غذایی انسان و دام میگردد.
برخی از کودهای شیمیایی اثرات مخرب بیشتری را بخاطر ناتوانی بستر خاک نسبت به جذب آنها دارند، مثلا: کوهای ازته با دارا بودن مقادیر زیادی ازت در واکنش با خاک به بیکربنات آمونیوم تبدیل شده است که آمونیوم تبخیرشده با وارد شدن به جو در چرخه آب رفته و به وسیله باران به زمین بر میگردد و سبب آلوده شدن آبهای زیر زمینی با رشد جلبکهای سمی و مسمومیت گیاهان میگردد و همچنین کودهای فسفاته حاوی بیشترین مقدار فلزات سنگین(سرب و کادمیوم ) است، که سبب تراکم این دسته فلزات در محصولات شده و نیز خاک را کاملا فرسایش میدهد و در آخر سبب غیر قابل کشت شدن خاک میگردد.
بعضی از معایب کودهای شیمیایی
- بالا رفتن غلظت کود با تغییر در PH باعث تغییر در تعادل خاک میگردد.
- ساختمان و مواد تشکیل دهنده خاک را کاملا تضعیف کرده و تغییر میدهد.
- سبب بی کیفیت شدن محصولات کشاورزی و مسمومیتهای غذایی بر اثر آنها می گردد.
- مواد معدنی و مغذی خاک را با مواد شیمیایی غیر قابل جذب مخلوط میکند.
- باعث افزایش مقدار es و املاح پر تراکم خاک میشود.
- آب خوانها و آبهای سطحی را کاملا آلوده میکند.
- افزایش هزینه اضافی درمان و تولید گیاه و محصول را به همراه خواهد داشت.
- سبب نرم شدن بیش از حد ساختار گیاه شده و در نهایت گیاه را در برابر تنشها نا توان میسازد.
- کودهای حاوی اسید سولفوریک و هیدرولیک سبب آسیب به باکتریهای مفید خاک میشوند.
- با کمک به بالا رفتن تولید گازهای گلخانهای و دی اکسید کربن و اکسید نیتروژن، با گذشت زمان نیز سبب بالا رفتن دمای زمین میگردد.
- اثر مطلوب کمتری به علت جذب سریعتر نسبت به کودهای کمپوست دارند.
- به عنوان کاتالیزور در گیاه عمل میکنند، که با ضعیف کردن ریشه گیاه عمر آن را بسیار کوتاه میکند.
- استفاده از کودهای شیمیایی به روش های خاکورزی سبب تداخل با اکولوژی خاک می گردد.
- این کودها سبب ورود سموم خطرناکی به آب اقیانوسها و دریاها شده که زندگی آبزیان را به خطر میاندازد.
- استفاده بی رویه از این کودها سبب بزرگ شدن سبزیجات و محصولات بدون طعم و مزه ابتدایی میشود.
- سبب هدر رفتن وقت و هزینه خریداری کود شده، همچنین جبران خسارات وارده اعم از بیماریهای گیاه و ناتوانی خاک، سبب هزینههای اضافی تولید محصول برای کشاورز خواهد شد.
ضرر های بی شمار کود شیمیایی برای انسانها:
طبق تحقیقات به دست آمده کودکان و جنین انسان بیشترین آسیب را از دریافت کودهای شیمیایی انباشته شده در محصولات دریافت می کنند، این مواد اثر مخرب زیادی بر روی سیستم غدد دورن ریز و عصبی بدن وارد میکند و در دراز مدت سبب تغییر در خلق و خو و قدرت یادگیری انسان میشود.
کود اوره به علت در دسترس و ارزان بودن بیشتر مورد استفاده کشاورزان قرار گرفته و در نتیجه در سبزیجات غده داری مانند: سیب زمینی و پیاز تبدیل به نیترات شده و نیتراتهای تجمع یافته سبب سرطانهای دستگاه گوارشی و ناهنجاری سیستم ایمنی در بدن انسان میگردد.
راه حل :
به منظور رفع معضلات مصرف و مضرات کود های شیمیایی باید مصرف بهینه کود را بر اساس کمبود عناصر لازمه و تعداد و مدت زمان کود دهی مدیریت کرده و نوع استفاده کود را برای تاثیر مطلوب و بدون هدر رفت به شکل خاک ورزی یا چالکود انجام داد. همچنین استفاده از کودهای آلی با ترکیبات موثر و طبیعی مثل هیومیک اسید که از بقایای موجودات زنده با ترکیبات کربنی ساخته شده می باشد، در راستای کشاورزی ارگانیک و محصولات با کیفیت و مفید برای اکوسیستم خاک، میتواند جایگیزین کاملا مناسبی برای کودهای شیمیایی می باشد.
جهت اطلاع از محصولاتی مانند کود کشاورزی ، قارچ کش بیولوژیک ، کود بیولوژیک ، قارچ کش زیستی ، کود زیستی ، کود ارگانیک ، کشاورزی ارگانیک و گلخانه با رویان تیسان تماس بگیرید.